100. rocznica wybuchu II Powstania Śląskiego

2020.08.10. 07:30

II Powstanie Śląskie miało na celu usunięcie z obszaru plebiscytowego niemieckich organów bezpieczeństwa oraz utworzenie mieszanej policji polsko-niemieckiej opartej na zasadzie parytetu.

Powstanie wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 r. Zaraz po wezwaniu do walki wygłoszonym przez Wojciecha Korfantego w poparciu dla działań powstańców rozpoczął się na Górnym Śląsku strajk generalny. Dowództwo Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, na czele którego stał Alfons Zgrzebniok, nakazało niezwłoczne rozpoczęcie działań bojowych w 5 okręgach wojskowych. Natychmiastowe zniszczenie na całym terenie sieci łączności sparaliżowało przeciwdziałanie niemieckie i przedwczesne wkroczenie wojsk okupacyjnych. Dowództwo drugiego powstania miało siedzibę w Dąbrówce Małej.

W dniach 20-21 sierpnia 1920 ponad 2 tyś. powstańców opanowało cały powiat pszczyński (z wyjątkiem Pszczyny, której celowo nie zajęto ze względu na zakaz Dowództwa POW G.Śl.).

Na Górnym Śląsku powstańcy śląscy zdobyli w toku walk kilkanaście miejscowości, m. in.: Szopienice, Mikołów, Piekary Śląskie, Miechowice, Bogucice, Bytom (opuszczony wkrótce przez powstańców na żądanie koalicji).

W powiecie rybnickim powstańcy opanowali teren do linii Pszów-Wodzisław Śląski-Godów, a oddziały z Józefem Michalskim na czele zdobyły Wodzisław Śląski.

Powstańcy śląscy nie zaatakowali większych miast, w których stacjonowały wojska alianckie. Rząd polski w Warszawie nie wspomógł powstania, ponieważ w tym czasie w pełnym toku znajdowała się kontrofensywa polska przeciw nacierającej na Warszawę Armii Czerwonej (Bitwa Warszawska), rozpoczęta 16 sierpnia 1920 r.

W związku z tym, że 24 sierpnia Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku nakazała rozwiązać niemiecką Sicherheitspolizei, uznano, że należy zakończyć działania powstańcze, co nastąpiło w dniu 25 sierpnia 1920 r. W ten sposób podstawowy postulat strony polskiej został spełniony.

Po II powstaniu Międzysojusznicza Komisja na miejsce policji niemieckiej wprowadziła mieszane jednostki polsko-niemieckie o nazwie Abstimmungspolizei-APO, czyli "Policja Plebiscytowa" (składająca się po połowie z Polaków i Niemców).

Z okazji 100. Rocznicy wybuchu II Powstania Śląskiego Poczta Polska S.A. przy współpracy KZ PZF "Gliwicki Klub Kolekcjonerów przygotowała dwustronną kartkę okolicznościową i datownik pocztowy. Walory będą dostępne od 19 sierpnia br. w UP Gliwice 1. Ponadto Gliwicki Klub Kolekcjonerów przygotował okolicznościowy MójZnaczek. Archiwalne fotografie z okresu II Powstania Śląskiego do opracowania projektów okolicznościowej kartki i MojegoZnaczka udostępniło Muzeum Powstań Śląskich ze Świętochłowic.

Więcej informacji można uzyskać pod nr telefonu: 533 804 646 lub e-mail: stabul@interia.pl

Władysław Gębczyk