Wielcy polscy kompozytorzy XX wieku

2008.11.09. 11:46

Wiek XX to czas dynamicznych przemian nie tylko w dziedzinie nauki czy techniki, ale też sztuki, w tym i muzyki.

Muzyka współczesna

Dla kompozytorów był to okres intensywnych poszukiwań i eksperymentów, odkrywania nowych technik kompozycyjnych, tworzenia nowatorskich systemów dźwiękowych (np. dodekafonia). Przy komponowaniu okazywała się pomocna np. matematyka albo przypadek, jak w metodzie zwanej aleatoryzmem. Rozszerzył się zakres dźwięków obecnych w muzyce przez niekonwencjonalne wykorzystanie instrumentów (np. sonoryzm), użycie dźwięków nagranych z otoczenia (muzyka konkretna) czy wprowadzenie muzyki elektronicznej. Także zapis muzyki ewoluował, oddalając się od tradycyjnego zapisu nutowego. Muzyka XX wieku to ogromna różnorodność kierunków, w której jest miejsce dla wybitnych indywidualności, takich jak przedstawieni na znaczkach polscy kompozytorzy:

Mieczysław Karłowicz (1876-1909) - urodził się na Wileńszczyźnie, ale gry na skrzypcach, fortepianie oraz harmonii uczył się w Warszawie, a kompozycję studiował w Berlinie. Jego styl charakteryzowała nostalgia, a nawet smutek, mimo młodopolskiej bogatej instrumentacji. Początkowo komponował pieśni, później już wyłącznie utwory na orkiestrę. Pracował w zarządzie Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, starając się wypromować polską muzykę nowoczesną w repertuarze filharmonii. Od 1907 r. mieszkał w Zakopanem. Miał charakter samotnika, a jego pasją były góry, które fotografował podczas licznych wypraw. Z jednej z nich nie wrócił, zasypany przez lawinę.

Witold Lutosławski (1913-1994) - absolwent Konserwatorium Warszawskiego. Oprócz nauki gry na fortepianie i skrzypcach oraz nauki kompozycji, studiował też matematykę. W czasie wojny zarabiał, grając w kawiarniach w duecie z A. Panufnikiem. Był wszechstronnym artystą. Oprócz muzyki poważnej komponował utwory dla radia, teatru, a nawet piosenki, w tym i dla dzieci, np. do tekstów J. Tuwima. Nowatorski styl Lutosławskiego cechuje pomysłowość, a zarazem precyzja. Eksperymentował z różnymi metodami, jak np. aleatoryzmem. Często występował w roli dyrygenta własnych utworów. Otrzymał wiele prestiżowych nagród państwowych i zagranicznych.

Wojciech Kilar (ur. 1932 we Lwowie) - po ukończeniu studiów w Katowicach, jako stypendysta miał okazję uczyć się w Paryżu u Nadii Boulanger. W latach 50. i 60. tworzył muzykę awangardową, ale od lat 70. zaczął poszukiwać inspiracji w tradycji ludowej i religijnej. Dziś jego ekspresyjne utwory znane są szerokiej publiczności głównie dzięki ponad 100 kompozycjom do filmów takich, jak: "Ziemia obiecana" (1974), "Drakula" (1992), "Pan Tadeusz" (1999), "Pianista" (2001).

Henryk Mikołaj Górecki (ur. 1933) - uczeń, a następnie wykładowca i rektor PWSM w Katowicach. Początkowo wykorzystywał nowoczesne techniki komponowania, gł. sonoryzm. Jego utwory wywołują wrażenie uproszczonych przez stosowanie powtórzeń, serii, struktur symetrycznych. Stopniowo kompozytor zaczął czerpać z tradycji, wprowadzać cytaty i stylizację. Płyta z 1992 r. ze skomponowaną 16 lat wcześniej III Symfonią odniosła sukces międzynarodowy, trafiając na pierwsze miejsca list przebojów.

Nowe znaczki i koperty Pierwszego Dnia Obiegu FDC

Poczta Polska prezentuje cztery nowe znaczki z portretami polskich kompozytorów muzyki współczesnej, których twórczość jest wzorem dla następnych pokoleń. Na znaczkach oprócz fotograficznych portretów znajdują się odręczne podpisy artystów. Znaczkom i kopertom FDC towarzyszy okolicznościowy datownik, stosowany w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1.

Podstawowe dane emisji:

autor projektu:	Jerzy Skakun
ilość znaczków:	4
wartość:	4 x 1,45 zł
nakład:	500.000 sztuk każdego
technika druku:	offsetowa
format znaczka:	31,25 x 43 mm
papier:	fluorescencyjny
arkusze sprzedażne:	po 20 znaczków
data obiegu:	18 października 2008 r.

źródło: Poczta Polska

Wygląd znaczków wprowadzonych do sprzedaży może różnić się od projektów przedstawianych w zapowiedziach.