17 Pułk Ułanów Wielkopolskich i rotmistrz Edward Grabski

2019.03.07. 07:10

Dla uczczenia setnej rocznicy utworzenia 1(2),3/ 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Gnieźnie wydana została seria znaczków personalizowanych.

Znaczki przedstawiają rotmistrza Edwarda Grabskiego twórcę wielkopolskiej kawalerii w czasie Powstania Wielkopolskiego, organizatora i I dowódcę 17 Pułku Ułanów oraz defiladę Ułanów w Krakowie na ulicy Floriańskiej.

Znaczki powstały z inicjatywy Małgorzaty Grabskiej i Dariusza Mielcarka. Autorami projektów są: Dariusz Mielcarek, Mikołaj Kaczmarek i Paweł Kochański.

Znaczki przedstawione w arkusiku są pełnoprawnymi znaczkami pocztowymi - przesyłka ekonomiczna, gabaryt A (do 350g). Zamówienia można składać na adres: malgorzata.grabska11@wp.pl

Edward Grabski herbu Wczele (ur. 8.07.1883r w Kruszy Podlotowej koło Inowrocławia, zm. 8.03.1951r. w Poznaniu) przystępuje do tworzenia pierwszego pułku ułanów w Gnieźnie już 28.12.1918r. W Poznaniu 30.12.1918r. podporucznik Kazimierz Ciążyński tworzy strzelców konnych, późniejszy 1 płk ułanów, a po unifikacji z Wojskiem Polskim 15 Pułk Ułanów Poznańskich. Pierwsi ułani przystępują do walk w potyczce pod Zdziechową, potem w walkach na froncie północnym o Szubin. Do 17 Pułku Ułanów wcielono po rozejmie w Trewirze część Szwadronu Nadgoplańskiego. W 1920 pułk przejmuje z rąk niemieckich min Bydgoszcz, a później bierze udział w wojnie bolszewickiej. Dnia 7.05.1920r. jako pierwszy oddział polski wkracza do Kijowa. Ten dzień staje się dniem Święta Pułku. Po powrocie do Gniezna w dniu 14.09.1919r. Janina z Prądzyńskich Grabska wraz z mężem Edwardem Grabskim wręcza pułkowi sztandar pułku. W dniu 21.11.1921r. pułk zmienił garnizon i przybył do Leszna. W kampanii wrześniowej pułk zasłynął min. wkroczeniem do Niemiec poprzez atak na Wschowę oraz walkach w bitwie nad Bzurą. Został rozwiązany w Łazienkach Królewskich dnia 29.09.1939r., choć ułani pułku walczyli dalej w konspiracji, na Zachodzie, a część oddała życie w zbrodni katyńskiej, min. Kazimierz Grabski.

Edward Grabski realizował sowim postępowaniem idee solidaryzmu społecznego, która przyniosła wolność Wielkopolsce i Kujawom. Uczył się w dzisiejszym liceum Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, odbył roczną przymusową służbę w 4 pułku huzarów pruskich w Oławie a po powrocie z wojska maturę zdał w Bydgoszczy. W 1906r. przejął pod zarząd majątek matki w Bieganowie koło Wrześni. Profesor Janusz Karwat podaje, że w czasie powstania ofiarował 0,5 mln marek na rzecz Powstania, żołd ułanom płacił z własnych pieniędzy, ofiarował tez hodowane konie oraz uzbrojenie. W XX-leciu wspomagał bezrobotnych ułanów zatrudniając ich w swoich fabrykach, niosąc pomoc humanitarną dla nich. W 1939r. został wysiedlony z żoną i piątką dzieci do Warszawy. W Powstaniu Warszawskim polegli jego dwaj synowie Edward junior (2.08.1944r.) oraz Leon Grabski (24.09.1944r.). Wysiedlony został wraz z żoną oraz najmłodszymi córkami Barbarą i Teresą do obozu w Furtwangen. Tam umiera dnia 13.07.1945r. jego najmłodsza córka Teresa. W 1946r. wraca do Polski, gdzie pozostaje bez środków do życia po zrabowaniu całego swojego majątku przez władze PRL. Umiera w Poznaniu i pochowany zostaje na cmentarzu górczyńskim, gdzie do dziś zachowała się jego ziemna mogiła. W 1957r. Rada Państwa odmówiła odznaczenia go Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym posługując się postanowieniem SR we Wrześni o uznaniu za zmarłego poległego w Powstaniu Warszawskim jego syna Edwarda Grabskiego juniora.

Dariusz Mielcarek