4 czerwca 1989r. 20. rocznica pamiętnych wyborów

2009.06.18. 17:28

4 czerwca 2009 r. przypada 20. rocznica wyjątkowych wyborów w naszym kraju.

Warto przypomnieć, zwłaszcza młodszemu pokoleniu, jak wielkie to było wydarzenie i jak entuzjastycznie zostało przyjęte przez obywateli, którzy następnego dnia po wyborach nie mogli uwierzyć w to, co się stało. Warszawiacy tłumnie gromadzili się na placu Konstytucji, gdzie znajdował się główny sztab wyborczy Komitetu Obywatelskiego, składającego się z działaczy Solidarności i opozycji. Na plakatach ze zdjęciami kandydatów zaznaczono, kto wszedł do polskiego parlamentu. W wyborach do Sejmu obowiązywał parytet 35 procent dla działaczy opozycji, wybory do Senatu były wolne. Prawdziwym zaskoczeniem był bezprecedensowy wynik wyborów do Senatu: na 100 miejsc działacze opozycji zajęli 99.

Zanim do tego doszło...

Od zakończenia II wojny światowej i przyjęcia niekorzystnych dla Polski ustaleń jałtańskich obywatele polscy nie mogli się pogodzić z narzuconym ustrojem. Polska stała się państwem w znacznym stopniu zależnym od potężnego Związku Radzieckiego. Widocznym znakiem tego uzależnienia było m.in. powierzenie kierowniczej roli politycznej i gospodarczej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (rozwiązana w styczniu 1990 r.) oraz stacjonowanie wojsk radzieckich w Polsce. Pod koniec ich pobytu ta potężna armia zajmowała 707 km2 terytorium, liczyła 53 000 żołnierzy i 7500 pracowników cywilnych. Jednym z priorytetów działaczy opozycji było wycofanie wojsk radzieckich z naszego kraju. Zaczęło się ono 8 kwietnia 1991 r., a zakończyło pod koniec 1993 r.

Cenzura...

Ta znienawidzona instytucja była wszechobecna, choć może nie wszyscy obywatele uświadamiali sobie jej dotkliwość. Formalnie istniała od 5 lipca 1946 r. jako Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (od 1981 r. Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk). Działalność cenzury była różnorodna i nie polegała tylko na ingerowaniu w teksty artykułów, książek czy przemówień, ale też piosenek oraz wszelkich, nawet najmniejszych druków, np. etykiet. Ocenzurowane były wszystkie audycje radiowe i telewizyjne, po 1981 r. nawet kazania wygłaszane podczas mszy św. radiowej. Stacje zagraniczne, uznane przez państwo za nieprawomyślne, np. Wolna Europa czy Głos Ameryki, były zagłuszane. Stosowano też podsłuchy telefoniczne, powszechnie zwłaszcza w stanie wojennym. Zniesienie cenzury nastąpiło w 1989 r. Polacy odzyskali wolność słowa.

Strajki i powstanie Solidarności

Działania opresyjne wobec obywateli, zaniedbania gospodarcze i łamanie praw pracowniczych doprowadziły na przestrzeni lat do licznych protestów, z których najbardziej znany był strajk stoczniowców gdańskich z 1980 r. Robotnicy stoczni (także Gdyni i Szczecina), walcząc o prawa pracownicze oraz mające ich reprezentować wolne i niezależne związki zawodowe, zrzeszyli się z innymi komitetami strajkowymi i utworzyli Niezależny Samodzielny Związek Zawodowy "Solidarność". Swoje żądania i oczekiwania wobec władz zawarli w 21 postulatach wywieszonych na bramie stoczni. Strajk w Stoczni Gdańskiej pociągnął falę strajków robotniczych w całej Polsce, popieranych także przez inteligencję i młodzież. Strajki zakończyły się porozumieniami sierpniowymi. Następnym krokiem była oficjalna rejestracja NSZZ "Solidarność" przez Sąd Okręgowy w Warszawie 10 listopada 1980 r. Wkrótce Solidarność miała około 10 milionów członków. Była to siła, której władze nie mogły zlekceważyć. Podczas obrad Okrągłego Stołu w dniach od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 r. ustalono między innymi ponowną rejestrację zdelegalizowanej w stanie wojennym Solidarności oraz przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów do Sejmu i wolnych - do Senatu. To był pierwszy krok do demokratyzacji kraju, następnymi - zniesienie cenzury i wycofanie wojsk radzieckich, kolejnymi zaś wejście do NATO (1999) i Unii Europejskiej (2004).

Nowy znaczek i koperta Pierwszego Dnia Obiegu FDC

Pragnąc uczcić 20. rocznicę wyborów z 4 czerwca 1989 r. Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek w bloku. Na bloku widnieje charakterystyczne logo NSZZ "Solidarność", podobizna pierwszego przywódcy związku Lecha Wałęsy (na znaczku) oraz wizerunek premiera pierwszego wolnego rządu polskiego Tadeusza Mazowieckiego, unoszącego rękę w geście zwycięstwa. W dniu wprowadzenia do obiegu znaczka ukazała się również koperta FDC z fotografią laski marszałkowskiej, opatrzona datownikiem okolicznościowym, stosowanym w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1. Na datowniku widnieje sylweta budynku Sejmu i Senatu RP.

Podstawowe dane emisji:

autorka projektu:	Agnieszka Sobczyńska
ilość znaczków:	1
wartość:	3.75 zł
nakład:	300.000 sztuk
technika druku:	offsetowa
format znaczka:	31,25 x 39,50 mm
format bloczka:	90 x 70 mm
papier:	fluorescencyjny
data obiegu:	30 maja 2009 r.

źródło: Poczta Polska

Wygląd znaczków wprowadzonych do sprzedaży może różnić się od projektów przedstawianych w zapowiedziach.